با توجه به اینکه سیستم بینایی در دوران کودکی در حال رشد است، در این دوران ممکن است کودکان با مشکلات چشمی ناشیاز آسیب های ورزشی گرفته تا بیماری های چشمی ژنتیکی روبرو شوند. با وجود این که برخی از اختلالات بینایی و بیماری های چشمی ایجاد شده در بینایی کودک شما ممکن است کاملا آشکار باشد، ولی برخی دیگر چندان واضح نیستند و با یکسری علائم هشدار دهنده مشخص می شوند. شما ضمن آگاهی و مشاهده هر یک از این علائم می بایست یک قرار ملاقات با یک اُپتومتریست اطفال کودک خود تنظیم نمایید تا با ارزیابی بینایی کودک شما مشکلات چشمی او مشخص شود. دکتر عنایت اُسروش دکتری تخصصی اپتومتری در این زمینه بوده که همواره بهترین روش را برای معاینه دقیق از سلامت چشم اتخاذ می نماید و در کنار ارائه توصیه های بالینی در مورد سلامت چشم بهترین نوع عینک یا لنز تماسی را به بیمار خود تجویز می نماید.
با توجه به اینکه بینایی سالم برای آموزش و رشد کلی کودک بسیار مهم است و تشخیص به موقع بیماری های چشمی از عوارض جدی و نابینایی پیشگیری می نماید از این رو برای والدین دارای کودکان زیر 6 سال که قادر به تشخیص مشکلات بینایی و بیان آن به خانواده نیستند، یکسری تغییر علامت های رفتاری در کودکان وجود دارد که والدین علی رغم پایش منظم سلامت چشم نوزادان از شش ماهگی به بعد، می بایست به این تغییر علامت های رفتاری کودکان خود که نشانه‌ی مشکلات بینایی است توجه ویژه ای نمایند. در ادامه این مقاله علاوه برشمردن علت‌های اصلی ضعیفی چشم کودکان قصد داریم به بررسی نشانه های ضعیفی چشم و بیماری های چشمی در کودکان بپردازیم.
مهم ترین دلایل و علت های اصلی ضعیف شدن چشم کودکان
از آنجایی که سلامتی چشم تاثیر مهمی در یادگیری، موفقیت تحصیلی و رشد سالم کودکان دارد از این رو با دانستن دلایل اصلی ضعیفی چشم کودکان و انجام یکسری مراقبت های لازم می توان از ضعیفی چشم کودکان جلوگیری نمود. مهمترین دلایل ضعیف شدن چشم کودکان به اختصار شامل:
1. استفاده بیش از حد و طولانی مدت از ابزارهای دیجیتال: کودکان به دلیل هیجان و دقت زیاد هنگام تماشای تلویزیون، تلفن همراه و رایانه کمتر پلک می زنند و همین عامل موجب خستگی چشم و ضعیف شدن بینایی، سردرد، چشم درد، سوزش و خشکی چشم میشود. شما به عنوان والد برای پیشگیری از این مشکل علی رغم کنترل زمان مشاهده صفحه نمایش می بایست کودک خود را تشویق کنید که به طور منظم بعد استفاده از وسایل الکترونیکی استراحت لازم را داشته باشد و بهتر است برای این منظور در فعالیت های خارج از منزل شرکت کند تا خطر ابتلا به آن را کاهش دهد.
2. رژیم غذایی نامناسب و کمبود خواب: تغذیه مناسب که حاوی انواع ویتامین ها من جمله ویتامین A، C، D و غیره است در سلامت و محافظت چشمان نقش مهمی را ایفا نموده و می تواند از ضعیفی چشم، شب کوری، خونریزی در شبکیه جلوگیری نمایند. خواب خوب و کافی شبانه نیز ضروری است و به چشمان زمان استراحت لازم را می دهد.
3. عدم پایش و چکاپ های منظم چشم: معاینه و چکاپ منظم چشم در سنین پایین می تواند اهمیت بیشتری داشته باشد. چکاپ منظم چشم به اُپتومتریست شما این امکان را می دهد که با چشم های کودک شما آشنا شود و با تشخیص به موقع مشکل یا تغییر در حال رشد می تواند از پیشرفت بیماری های چشمی جلوگیری نماید. بطور مثال افزایش نزدیک بینی با چک اپ های دوره ای بخوبی قابل تشخیص است و تجویز عدسی های مخصوص این درمان به کاهش پیشرفت نزدیک بینی کمک شایانی می کند. اولین معاینه جامع چشم کودک خود را بین 6 تا 12 ماهگی انجام دهید و پس از آن نیز معاینات منظم طبق توصیه اپتومتریست خود داشته باشید.
علائم هشدار دهنده ضعیفی چشم و بیماریهای چشمی در کودکان چیست؟
از آنجایی که کودکان همیشه قادر به بیان مشکلات بینایی نیستند، از این رو تشخیص وجود یا عدم وجود بیماری چشم برای والدین کمی دشوار است، ولی نگران نباشید، علائم و نشانه های متعددی وجود دارد که نشان دهنده وجود مشکل چشمی در کودکان می باشد و شما با مشاهده یکسری از این نشانه ها و علائم که کودکان به صورت رفتارهای خاص یا شکایاتی از خود بروز می دهند، می توانید به موقع از بروز یک بیماری چشمی مطلع گردید و جهت درمان کودک خود را نزد یک متخصص ببرید.
1. نگاه کردن به تلویزیون یا تصاویر کتاب با فاصله خیلی نزدیک: چنانچه کودک شما هنگام تماشای کارتون تمایل دارد نزدیک تلویزیون بنشیند و یا هنگام مطالعه و نگاه کردن به تصاویر کتاب عادت دارد آن را خیلی نزدیک به صورت خود بگیرد، این رفتارها ممکن است نشان دهنده این باشد که فرزند شما نزدیک بین است و در دیدن اشیاء دور مشکل دارد. اگر این اتفاق در کودک شما رخ دهد، باید توسط اُپتومتریست معاینه شود.
2. مالش مداوم و مکرر چشم ها: درست است که بیشتر وقت ها کودک به دلیل خستگی، ناراحتی یا خارش چشمان خود سعی در مالش چشمان خود دارد ولی چنانچه، مالش چشم به طور مداوم بخصوص به هنگام بازی و تمرکز روی چیزی انجام شود می‌تواند علامت بروز یک نوع بیماری چشم در کودک باشد. مالش چشم که معمولا بر اثر عواملی نظیر خشکی چشم، عفونت پلک، آلرژی، عیوب انکساری یا وجود جسم خارجی در چشم پدید می‌آید، برای سلامتی قرنیه بسیار خطرآفرین است و در صورت تکرار مداوم، می تواند موجب بروز بیماری قوز قرنیه گردد.
3. حساسیت زیاد کودک به نور: کودکانی که به نور حساس هستند و هنگام قرار گیری در زیر نور خورشید یا محیط‌هایی با نور زیاد، بلافاصله یک یا هر دو چشم خود را می بندند و یا اشک می‌ریزند، این دسته از کودکان ممکن است دچار مشکلات بینایی نظیر انحراف چشم، خشکی چشم، التهابات داخل چشمی، عفونت های سطحی چشم و غیره باشند که در صورت یافتن این علامت در کودک خود می بایست نسبت به معاینه او نزد اپتومتریست اقدام نمایید، چرا که عدم تشخیص به موقع هر یک از این بیماری های چشمی خطرات جدی برای کودکمان به همراه خواهد داشت.
4. چرخش غیرمعمول سر: زمانی که کودک به دلیل مشکلاتی نظیر: انحراف یا اختلالات چشم در دیدن با یک چشم دچار مشکل می شود، برای خوب دیدن مجبور میشود به طور غیر معمول سر خود را به سمت جلو و عقب خم کند یا بچرخاند تا روی چیزی تمرکز کند. این نشانه های مهمی دال بر وجود بیماری های چشمی و مشکلات بینایی کودکان می باشد که در صورت تکرار این اتفاق در سنین پایین می بایست هر چه زودتر او را برای معاینه چشم نزد چشم پزشک ببریم.
5. جمع نمودن پلک های چشم یا اخم کردن جهت واضح دیدن: در مواقعی که ضعیفی چشم کودک به علت بیماریهای چشمی نظیر آستیگماتیسم، انحراف چشم و نزدیک‌بینی به وجود آمده باشد، کودک برای واضح دیدن اجسام در فاصله دور مجبور به جمع نمودن پلک های چشم خود می نماید.
6. شکایت کودک از سردردهای مداوم که با انجام کارهای چشمی نیز بیشتر هم می شوند: از آنجایی که بیشتر مشکلات چشمی من جمله ضعیفی چشم، انحرافات چشم، التهابات و عفونت های چشمی بیشتر اوقات با علائمی همچون سردرد همراه هستند، این خود علامت خوبی است تا والدین سریعتر از بروز مشکلات بینایی کودک خود با خبر گردند و با درمان سریع و به موقع علاوه بر بهبود بینایی کودک خود بتوانند از پیشرفت بیماری او نیز جلوگیری نمایند.
7. لرزش چشم های کودک و حرکات مداوم و غیر ارادی که به طور نوسانی انجام میشود: یکی از علائمی که نشان دهنده پایین بودن دید کودک است و می بایست هر چه سریعتر نسبت به بررسی آن به چشم پزشک مراجعه نمود، لرزش یا حرکات غیر ارادی چشم کودک در جهات مختلف است که موجب می شود چشمان کودک هیچ وقت ثابت نمانند و به طور دائم حرکت داشته باشند. این علامت در زمان تولد یک هشدار جدی سلامت بینایی و مغزی می تواند باشد.
8. قرمزی مزمن چشم: اگر کودک شما به طور مزمن دچار قرمزی چشم میشود، یا مرتباً از خارش یا درد چشمانش شکایت دارد، چنین علائم مزمنی طبیعی نیستند و برای درمان آن بهتر است به یک اپتومتریست مراجعه نمایید.
9. افت تحصیلی ناشی از پایین بودن تمرکز کودک و عدم تمایل او به انجام کارهای مدرسه: به برخی از مشکلات چشمی و بینایی می توان به نبود تمرکز و علاقه کودک هنگام انجام تکالیف مدرسه اشاره نمود که با ایجاد مشکلات خواندن و نوشتن، تاثیر منفی در یادگیری آنها خواهد گذاشت. اکثر کودکانی که در مدرسه به ان ها برچسب بیش فعالی یا عدم توجه و تمرکز زده میشود، مشکلات مهارتهای حرکتی و بینایی دارند که درمانهای ویژن تراپی به انها کمک بسیار زیادی خواهد کرد.لینک استوری والدین
جمع بندی:
پیشگیری از مشکلات چشمی در کودکان برای حفظ سلامت چشم و سلامت کلی آنها بسیار مهم است. با وجود این که برخی از بیماری های چشمی ممکن است اجتناب ناپذیر باشند، ولی چندین اقدام پیشگیرانه وجود دارد که می تواند منجر به کاهش خطر و شدت مشکلات چشمی در کودکان گردد که ما در این مقاله به ذکر چند مورد از آن پرداختیم. از آنجایی که برخی از مشکلات بینایی در بین کودکان می تواند موجب نابینایی گردد، ولی برخی از این مشکلات همچون عیوب انکساری، دوبینی، نیستاگموس و آمبلیوپی هستند که در صورت تشخیص به موقع به راحتی توسط عینک طبی، ویژن تراپی یا ورزش چشم و تمرینات بینایی درخور قابل درمان می باشند. اگر نگران چشم‌های فرزندانتان هستید، بهتر است با اُپتومتریست ما قرار ملاقات بگذارید تا با ارزیابی بینایی و سلامت چشم فرزندتان بتوانید علائم مشکلات چشم او را زودتر تشخیص دهید.
